در میان روزهای بلند تاریخ، گاه لحظهای فرا میرسد که حقیقت، در قامت انسانی جلوه میکند؛ انسانی که نه تنها سنگینی حادثه را بر دوش میکشد، بلکه خود، معیار تازهای برای سنجش انسانیت میشود. زینب کبری سلاماللهعلیها، آن گوهر بیبدیل عاشورا، از همین گونه است؛ زنی که در طوفان خون و آتش، نه شکست، نه فرو ریخت، بلکه ایستاد و قامت تاریخ را راست کرد.
امام سجاد علیهالسلام، او را چنین ستوده است:
«أَنْتِ بِحَمْدِ اللَّهِ عَالِمَهٌ غَیْرُ مُعَلَّمَهٍ، فَهِمَهٌ غَیْرُ مُفَهَّمَهٍ».
[اى زینب !] تو، بحمداللّه، عالمى هستى که نزد کسى تعلیم ندیدى و دانایى هستى که نزد کسى نیاموختى.
(بحار الأنوار، ج۴۵، ص۱۶۲)
و این، مدحی نیست که تنها نشان از دانایی یک انسان دهد، بلکه تصویری است از آن مقام باطنی که علم را نه از مکتب بشری، بلکه از سرچشمه وحی نوشیده است. زینب، عالمهاى بود که علم در جانش جوشید، و فهمی داشت که از افق عصمت، بر جان او تابید.
در برابر چشم جهانیان، زنی ایستاد که نه شمشیر داشت و نه سپاه، اما کلامش لرزه بر تختهای ظلم افکند. در مجلس ابن زیاد، سخن گفت چنانکه حقیقت از سینهاش چون آذرخشی جاری شد و چهرهی باطل را سوخت. در میان اسارت، وقتی که کاروان عاشورا چون ستارهای سوخته در شب میگذشت، او نه تنها علمدار پیام مظلومیت بود، بلکه معلم ایمان شد.
رهبر انقلاب در توصیفی ژرف فرمودهاند:
«زینب کبری سلاماللهعلیها توانست به همهی تاریخ و همهی جهان نشان بدهد ظرفیت روحی و عقلی عظیمِ جنس زن را؛ این خیلی مهم است.»
آری، زینب نه تنها الگوی زنان، بلکه معیار انسانهای بزرگ است. او نشان داد که زن، اگر به ایمان و معرفت آراسته باشد، میتواند نه در حاشیه، بلکه در مرکز حقیقت بایستد؛ میتواند مأموریت انبیا را بر دوش گیرد و پیام عاشورا را از میان ویرانهها تا دامنههای تاریخ برساند.
زینب، عقل را با عشق درآمیخت. در نگاهش، معرفت همان شعلهای بود که بر جان انسان نور میپاشید. از قتلگاه تا کاخ شام، از سکوت شبهای اسارت تا خطبههای آتشین، او درس داد که چگونه میتوان از سوختن، روشن شد؛ از اندوه، بینش آفرید؛ از شکست ظاهری، پیروزی ابدی ساخت.
اگر عاشورا، مدرسهی انسان بود، زینب کبری سلام الله علیها، معلم آن مدرسه است. هر گامی که در مسیر آزادگی برداشته میشود، نشانی از رد پای آن بانوی بزرگ دارد؛ بانویی که زمین را به آسمان متصل کرد و انسان را به عزّت بازگرداند.این نوشتار نه تنها توصیف بانویی از گذشته است، بلکه تذکر زندهای برای اکنون ماست: که ایمان، اگر در دل انسان زنده شود، میتواند از هر ویرانهای آغاز کند و تاریخ را دوباره بنا سازد.
حضرت زینب سلاماللهعلیها، نه فقط «پیامآور عاشورا» بود؛ بلکه خود، «تداوم عاشورا» شد.
درسهایی از دو سبک فرماندهی
دیدگاهتان را بنویسید