رسانه‌ها باید از ترویج «فرداهای تاریک» دست بردارند و به‌جای آن، الگوهای زنده تلاش را به نمایش بگذارند. یک گزارش از کارگاهی که در شرایط تحریم، ماشین‌آلات صادراتی ساخته، از هزار خبر از «تهدیدات خارجی» موثرتر است.

رفاه مفهومی ساخت‌یافته است که بر پایه کار مداوم، نظم اجتماعی و مشارکت مؤثر در فرایند‌های تولیدی و خدماتی شکل می‌گیرد.

تحول در فرهنگ اقتصادی، مستلزم فرهنگی مطلوب برای کار و تغییر الگوی مصرف و سرمایه‌گذاری است.

جوانی را در نظر بگیرید که با انگشتش مدام روی صفحه‌ تلفنش ضربه می‌زند تا به گمان خود، مبلغ هنگفتی به دست آورد. اگر از او بپرسید برای پول در آوردن، کار دیگری هست یا نه، خواهد گفت کار‌های دیگر زحمت دارند و حوصله‌ انجام آن‌ها را ندارد. اما چه شد که زحمت کشیدن به عنوان امری ممدوح، امروزه توسط برخی از جوانان با حساب و کتاب عافیت‌طلبانه، مذموم شمرده شده و عده‌ای می‌خواهند یک‌شبه ره صدساله‌ «پول‌داری» را طی کنند؟

اگر این روایت‌ها تحقیرآمیز، غیرواقعی یا مبهم باشد، نتیجه‌اش بی‌اعتمادی، بی‌تفاوتی و مهاجرت ذهنی نسل‌های جوان از دنیای کار خواهد بود اما اگر با دقت، صداقت و شناخت عمیق از ساختارهای اجتماعی، تصویرهایی امیدوارکننده اما واقع‌گرایانه از کار و کارآفرینی ارائه شود، می‌توان امید داشت فرهنگ کار بازتعریف شود؛ نه به ‌عنوان اجبار، بلکه به‌ عنوان امکانی برای رشد، خلاقیت و مشارکت در ساخت جامعه‌ای بهتر.

ما باید از تقلیل کار به یک ضرورت زیستی پرهیز کنیم و آن را به چشم یک پروژه فرهنگی، اجتماعی و تمدنی ببینیم. بازتعریف جایگاه کار می‌تواند آغاز مسیری باشد که در آن جامعه‌ای پویاتر، عادلانه‌تر و مستقل‌تر ساخته می‌شود. به ‌بیان دیگر، اگر کار را درست ببینیم و بشناسیم، می‌توانیم از آن نه ‌فقط برای ساختن اقتصاد، بلکه برای ساختن جامعه بهره بگیریم

نهادهای سیاسی (اعم از احزاب، مجالس، دولت‌ها و نهادهای قضایی) می‌توانند نقشی تعیین‌کننده در ترویج یا تضعیف فرهنگ کار ایفا کنند. سیاست‌گذاری‌هایی چون حمایت از کسب‌وکارهای نوپا، تسهیل شرایط اشتغال، حذف امتیازهای خاص برای اقلیت‌های وابسته به قدرت و شفاف‌سازی مالی، همه و همه از جمله ابزارهایی هستند که می‌توانند جهت‌گیری یک جامعه را به ‌سوی تولید، عدالت و توسعه پایدار سوق دهند. بی‌توجهی به این سیاست‌ها نشانه‌ای روشن از فاصله گرفتن سیاست از نیازهای واقعی مردم است.

اگر قرار است آینده‌ای انسانی بسازیم، باید فرهنگ کار را از سلطه تصویر و بهره‌وری صرف رها کنیم و آن را به ساحتی اخلاقی، مشارکتی و معنابخش بازگردانیم؛ جایی که انسان فاعلی آگاه و خلاق باشد.