تعلیق، چه در هنر و چه در سیاست، زمانی اثرگذار و سازنده است که مقطعی، کنترل‌شده و هدفمند باشد. همان‌گونه که آلفرد هیچکاک در تحلیل سینمایی خود اشاره کرده، تعلیق مانند فنری است که باید گاه آزاد شود؛ فشار ممتد بر آن باعث شکست آن و از بین رفتن اثرگذاری می‌شود. در سیاست نیز، تعلیق دائمی می‌تواند به همان میزان مخرب باشد؛ زیرا ظرفیت تصمیم‌گیری، انسجام داخلی و مشروعیت مدیریتی را تحلیل می‌برد.

جامعه ایران پس از تجربه‌های متوالی بحران در دهه‌های گذشته، در وضعیتی ایستاده که نه درگیر جنگ آشکار است و نه از ثبات و امید کامل برخوردار. این وضعیت، که می‌توان آن را نوعی آنومی آرام یا منطقه خاکستری نامید، یک تعلیق روانی و اجتماعی ایجاد کرده است.

نه صدای توپ می‌آید، نه آژیر خطر، اما میدان پر از اضطراب و تعلیق است. دشمن می‌خواهد ما را در وضعیت «نه جنگ، نه صلح» نگه دارد؛ وضعیتی که در آن، تصمیم‌ها به تعویق می‌افتد، امیدها فرسوده می‌شود و جامعه آرام‌آرام به رکود ذهنی عادت می‌کند.

در روزگار ما، دشمنی که آشکارا علیه کشور می‌جنگد، گاهی ناگزیر از نبرد مستقیم می‌شود؛ اما آنکه خطرناک‌تر است، دشمنی است که راه‌های ظریف‌تر و روان‌شناختی را برمی‌گزیند. تجربه‌های تاریخی نشان داده است که یکی از موثرترین تکنیک‌های تضعیف یک ملت، وارد کردن آن در حالت بلاتکلیفی است. امروز، بزرگ‌ترین بلاتکلیفی که کشور را تهدید می‌کند معلق گذاشتن جامعه میان «نه جنگ و نه صلح» است.

اگر تاریخ ملت‌ها را از منظر «سنت‌های الهی» بنگریم، درمی‌یابیم که هیچ تمدنی در حالت تعلیق نزیسته و زنده نمانده است. رکود، همان مرگ تدریجی اراده جمعی است و آنگاه که جامعه‌ای میان خوف و رجا، میان جنگ و صلح، میان اقدام و انتظار معلق شود، به‌تدریج اراده زیستن را از دست می‌دهد و پیش از آنکه از بیرون شکست بخورد، در برزخ «انتظار و تردید» از درون می‌میرد. این همان وضعیتی است که دشمنان ملت ایران سال‌هاست در پی تحمیل آن‌اند: وضعیتی به ظاهر بی‌خطر، اما در باطن مسموم؛ جنگی خاموش که سلاحش تردید و هدفش فرسایش ایمان است.

جامعه امروز ما در موقعیتی میان اضطراب و انتظار قرار دارد؛ نه در آرامش کامل است و نه در بحران آشکار. این وضعیت که می‌توان آن را «تعلیق اجتماعی» نامید، در سکوت خود، پرهزینه‌تر از بسیاری از بحران‌هاست. زیرا آرام و بی‌صدا، روحیه‌ ملی را تحلیل می‌برد و اراده‌ جمعی را در رخوت فرو می‌برد. برای عبور از این وضعیت، باید به توان درونی جامعه، به ایمان مردم و به نیروی امید تکیه کرد. همان‌گونه که رهبر انقلاب تاکید فرموده‌اند، نباید در انتظار تحولات بیرونی ماند؛ باید روحیه‌ کار و تلاش را بر حالت تعلیق و انتظار غلبه داد. این توصیه، نه تنها یک شعار، بلکه نقشه‌ای برای بازسازی امید و پویایی در جامعه است.

در تاریخ ملت‌ها، گاه دشمنان جنگی آشکار به‌راه می‌اندازند و گاه به‌مراتب خطرناک‌تر از آن، صلحی فریبنده و متوقف‌کننده را طراحی می‌کنند. میان این دو، وضعیتی شکل می‌گیرد که نه صدای گلوله شنیده می‌شود و نه آرامش صلح برقرار است؛ حالتی از سکوت فعال که «نه‌جنگ، نه‌صلح» نام دارد و دشمن آن را با ظرافتی خاص مهندسی می‌کند تا اراده‌ ملی را از درون فرسوده ساخته و جامعه را در حالت تعلیق نگه ‌دارد.

وضعیت «نه جنگ، نه صلح» برخلاف تصورات، نه پس از جنگ ۱۲روزه، که طی یکی، دو دهه گذشته و با پیوند زدن پرونده هسته‌ای به «سایه جنگ» به وجود آمد تا برجام خسارت‌باری به امضا برسد که از امنیت ملی تا آب خوردن مردم را به امضاهای پایش گره بزند و اقتصاد و زندگی مردم را با آن شرطی کند. وضعیتی که دهه گذشته را به تعبیر رهبر انقلاب به دهه رکود و کم‌کاری تبدیل کرد، از خود جنگ هم وخیم‌تر بود؛ چراکه در ۱۲روز جنگ هم چنین تلاطماتی را در اقتصاد کشور شاهد نبودیم! این‌جاست که می‌بینیم برزخ «نه جنگ، نه صلح»، کاری با اقتصاد می‌کند که حتی خود جنگ هم ممکن است چنین اثری نداشته باشد.