در تحلیل‌های جدیدی که پیرامون مناسک دینی در جوامع اسلامی، به‌ویژه آیین‌های پرشکوه تشیع مطرح می‌شود، گاه می‌توان رگه‌هایی از رسوخ اندیشه‌های مدرن غربی را در لایه‌های تبیین و نقد مشاهده کرد؛ اندیشه‌هایی که اگرچه ممکن است در نگاه اول در خدمت نقد اجتماعی به‌نظر برسند، اما در بنیاد خود حامل مبانی انسان‌شناختی و معرفت‌شناختی بیگانه با روح دین و سنت دینی‌اند.