اگر جنگ‌های کلاسیک بر تصرف سرزمین‌ها متمرکز بودند، جنگ‌های معاصر بر تصرف «معنا» و مهار «ادراک» استوارند و اگر در آن میدان‌ها، سقوط یک خاک نشانه شکست بود، در این میدان، فروپاشی معنا و اغتشاش ذهن، نشانه مغلوب‌شدن است.

حجاب، در هندسه فقه اجتماعی اسلام، یک حکم فردی صرف نیست؛ «سیاست فرهنگی جامعه» است و هرجا حکم فردی به سطح «سیاست هویتی» ارتقا یابد، میدان نزاع نیز از رفتار شخصی به «نظام معنا» منتقل می‌شود. حجاب، در مقیاس تمدنی، «سپر نرم امنیت» است؛ سپری که هویت‌ها را از انحلال، خانواده را از تهافت و جامعه را از تسخیر میل غربی پاس می‌دارد.

در جهان متأخر، آنچه تمدن‌ها را از هم بازمی‌شناسد، نه صرفا گستره جغرافیا و توان نظامی، بلکه میزان قدرت آنها در «مهندسی معنا» است؛ اگر استعمار کلاسیک، زمین را تصرف می‌کرد و استعمار مدرن، اقتصاد را؛ استعمار دیجیتال، «اراده» را هدف گرفته است.

در هر تمدنی، لحظه‌هایی وجود دارد که «کلمه» بر جای سیاست می‌نشیند و «کتاب» نقش نهاد راهبری را ایفا می‌کند. تمدن اسلامی، بیش از هر تمدن دیگر، با کتاب بالیده و با قلم، قدرت ساخته است.

در تاریخ معاصر شیعه، شیخ‌الاسلام محمدحسین نائینی (میرزای نایینی)، فقیه بیداری بود که به جای آن‌که به اقتباس از نظریه‌های مدرن غربی بپردازد، عقل دینی را از زاویه‌ی استنباط احکام فردی، به ساحت طراحی نظم عمومی و مهندسی قدرت در چارچوب شریعت کشاند و از دل فقه سیاسی شیعه، نظریه‌ای در باب «نظام مشروع مردمی» استخراج کرد

اگر تاریخ و تمدن‌ها را نه در سطح حوادث، بلکه در عمق سنن الهی مطالعه کنیم، درمی‌یابیم که زوال هر تمدنی از همان لحظه‌ای آغاز می‌شود که «حق» را با «قدرت» و «حقیقت» را با «منفعت» معاوضه کند؛ هیچ تمدنی با ظلم و هیچ قدرتی با انکار فطرت پایدار نمانده است. امروز تمدن غرب، با همه شکوه ظاهری، در مرحله زوال درونی خویش قرار گرفته است؛ زوالی که نتیجه قرن‌ها عبور از توحید به‌سوی اومانیسم، انتقال مرکز معنا از خالق به مخلوق و بر تقدیس انسان بدون رب است.

در تاریخ تحولات تمدنی، هرگاه ابزار تازه‌ای پدید آمده، انسان نه فقط با ابزار، بلکه با «تغییر نسبت خویش با جهان» روبه‌رو شده است.

وضعیت «نه جنگ، نه صلح» در واقع نوعی جنگ نرم تمام‌عیار است؛ جنگی که در آن خون نمی‌ریزد، اما روح‌ها فرسوده می‌شود