جشن غدیر، یکی از بزرگترین مناسک شیعی است که باید بر بستری از معانی و ارزشهای الهی برگزار شود؛ نه صرفا مراسمی ظاهرگرایانه مثلا مانند صرفا جشنی سنتی در تحویل سال نو. برای پرهیز و رهایی از مناسکگرایی در این جشن عظیم راهکارهای فراوانی وجود دارد که در این نوشته، به چند مورد از آنها اشاره میکنیم:
بازتعریف یک جشن بزرگ
تبیین عمیق مفاهیم غدیر
برگزاری جلسات آموزشی و معرفتی، کارگاهها، نشستهای علمی، تولید محتواهای بصیرتافزای رسانهای و هنری، میتواند باعث بالارفتن سطح فهم عمومی نسبت به واقعه غدیر شود. در این برنامهها، باید سعی شود تا تاریخچه حادثه، فلسفه ولایت، جایگاه آن در سپهر دین و پیامهای انسانساز و جامعهپرداز آن به صورت فراگیر و فهمپذیر تبیین شود. این تبیینها باید بر پایه مبانی وحیانی و با استمداد از استدلالهای منطقی و توجه به ارزشهای اخلاقی و سیاسی پیریزی شوند و همه قشرهای جامعه را در برگیرند؛ تا در نگرشها و باورهای افراد تحول ایجاد شود و آنها بتوانند غدیر را نهتنها رویدادی تاریخی بلکه نمادی کامل از انسجام و محبت در مسیر سیر الی الله و رسیدن به تمدن نوین اسلامی بدانند.
ترویج فرهنگ اخلاقی و عملی کردن ارزشهای دینی
در کنار آموزشهای نظری، برگزاری برنامههایی عملی که به ژرفابخشی و انتقال ارزشهای اخلاقی و دینی منتهی شوند، بسیار اهمیت دارد؛ برای مثال، برگزاری برنامههای خدمترسانی به نیازمندان، سازماندهی خیریهها و فعالیتهایی مبتنی بر امربهمعروف و نهیازمنکر، در کنار مراسم شادیبخش و تنوعآفرین غدیر، میتواند معنای واقعی وفاداری به ولایت را نشان دهد. این نوع فعالیتها، نهتنها پیامهای غدیر را در قالب عمل و رفتار جامعه برجستهتر میکنند، بلکه جامعه را به سمت همبستگی و محبت واقعی سوق میدهند.
آموزش مستمر روحانیون و خطبای مذهبی
نقش روحانیون، مداحان و خطبای مذهبی در انتقال پیامهای غدیر بسیار حیاتی و راهبردی است. این افراد، باید آموزشهای مداوم، تخصصی و روزآمد مبتنی بر مفاهیم عمیق دینی و اخلاقی ببینند تا بتوانند در خطابهها و سخنرانیهای خود، محتواهای نافذ و راهگشا ارائه دهند. این آموزشها باید بر نگاهی انسانی و معنوی و درعینحال جامعهگرایانه تمرکز داشته باشد تا این پیام رسانهای غدیر از تکرار محتواهای بیروح و سطحی و کلیشهای خودداری کنند. نیاز است تا در دورههای آموزشی، مباحثی درباره جایگاه ولایت، محبت و اخلاق در زندگی روزمره و استمرار آن در چهره ولایتفقیه در زمان ما و نیز شیوههای جاری کردن ولایت اهلبیت (علیهمالسلام) در زندگی روزمره مردم تبیین شود؛ افزون بر آن تأکید شود که استفاده از شیوههای جذاب مانند داستان، شعر و مدح باکیفیت و نیز سایر ابزارها و قالبهای ادبی و هنری در دستور کار قرار گیرد.
فراهمآوردن فضای پرسشگری در جامعه
ایجاد فضایی برای نگاه انتقادی و پرسشگری در جامعه، از راهکارهای حیاتی در تغییر نگرش سطحی و مناسکگرایانه نسبت به غدیر است. مدارس، دانشگاهها و سایر نهادهای فرهنگی باید چنین فضایی را فراهم آورند تا افراد بتوانند پرسشهای و شبهههای خود را در زمینه اصول، فلسفه و پیامهای غدیر مطرح کنند و پاسخهای معتبر و گرهگشا دریافت کنند. این فضای گفتوگوی انتقادی سازنده، سبب افزایش معرفت دینی و اجتماعی و مانع از برداشتهای ناقص و سطحی درباره این رویداد بزرگ دینی میشود. در این مسیر، باید به تقویت مهارتهای تفکر انتقادی و حل مسئله در نوجوانان و جوانان توجه ویژه داشت و آنها را تشویق کرد تا با پرسش و کنجکاوی، حقیقت و پیامهای بلند غدیر را جستوجو و کشف کنند.
خانواده، کانون تربیت معنوی و اجتماعی
تربیت اخلاقی و معنوی و اجتماعی در محیط خانواده، بستر اصلی پرورش نسلی ارزشمدار، آگاه و عاشق ولایت است. والدین، باید با الگوسازی و انتقال صحیح مفاهیم، باورهای عمیق و بلند غدیر را در دل فرزندان جای دهند و روحیه محبت، دلسوزی و همکاری را در اعضای خود تقویت کنند. برنامههای خانوادهمحور ازقبیل گفتوگوهای تدریجی و مستمر درباره مفاهیم بلند و تاریخی غدیر، برگزاری جلسات قرآنی و معرفتی در منزل و حضور خانوادگی فعال در مراسمهای معنوی، میتواند نقش مهمی در ایجاد انسجام و همبستگی اخلاقی و معنوی خانوادهها و کنشگری دینی بصیرتمند آنها در جامعه ایفا کند. این تربیت موثر، در نهایت، منجر به تربیت نسلی میشود که عمیقا باور دارد ولایت، صرفا یک شعار نیست، بلکه سبک زندگی و راهبرد اصلی در مسیر تحول فردی و اجتماعی است.
بازنگری و اصلاح ساختار سنتی مراسم
لازم است ساختارهای سنتی و ظاهری مراسم غدیر بازنگری و اصلاح شوند و ارتقا یابند؛ تا جایگاه اصلی پیامهای بلند و انسانی آن بیش از پیش جلوهگر شود؛ بدین منظور میتوان از الگوهای نوآورانه در برگزاری برنامهها بهره برد، مانند برگزاری همایشها، کارگاههای آموزشی، نمایشگاههای فرهنگی و فعالیتهای تعاملی که در آنها، اهمیت انسانی و اخلاقی غدیر، به زبان ساده و قابلفهم، برای همه اقشار جامعه توضیح داده شود. همچنین این ساختار باید منعطف و فراگیر باشد و امکان مشارکت فعال اقشار مختلف جامعه را فراهم آورد؛ تا پیام غدیر نهتنها در قالب مراسمی صرفا فرحبخش و همراه با تناول میوه و شیرینی، بلکه در عمق زندگی فردی و اجتماعی مردم ریشه دواند و بهعنوان نماد اتحاد، محبت و عدالت در فرهنگ عمومی جای گیرد.
درسهایی از دو سبک فرماندهی
دیدگاهتان را بنویسید